Αφού τό επίρρημα “καλώς” έγινε “καλά” μέ τήν κατάληξη -α- τής δημοτικής, γιατί τάχα νά μήν αλλάξουμε κατά τόν ίδιο τρόπο καί τό “απλώς” μετατρέποντας τό σέ “απλά”; Ας τό καθιερώσουμε λοιπόν, γιά νά είμαστε συνεπείς σ’ αυτά πού πιστεύουμε.
Ετσι σκέπτονται όσοι έχουν παρεξηγημένες αντιλήψεις γιά τήν “καθαρόαιμη δημοτική”. Καί φυσικά, τά επιτεύγματά τους κάθε άλλο παρά περιφρουρούν τήν καθαρότητα της γλώσσας.
Μονάχα πού πάνε νά δημιουργήσουν ασάφειες ακυριολεξίες καί λάθη: “Δέν έχουμε απλά επιφυλάξεις, αλλά καί ουσιαστικές αντιρρήσεις – δέν είναι απλά ό επισκέπτης, είναι καί ό φίλος τής οικογενείας. – Απλά δέν έχουν τήν ικανότητα νά κατανούν τί χρειάζεται ό λαός. – Ξέρω ότι τό ζήτημα δέν θα’ ναι Απλά προσωπικό, αλλά θά μάς αφορά όλους. – Δέν πρόκειται γιά υπερβολή, αλλά απλά γιά διαπίστωση ενός ανησυχητικού φαινομένου.
Απλά έχει επίγνωση τού καθήκοντος”.
Στά παραδείγματα αυτά όλα τά “απλά” νά γίνουν “απλώς” επειδή σημαίνουν “μόνον”. “Δέν έχουμε απλώς επιφυλάξεις… δέν είναι απλώς ό επισκέπτης… απλώς δέν έχουν τήν ικανότητα νά κατανοούν… τό ζήτημα δέ θά’ ναι απλώς προσωπικό… πρόκειται απλώς γιά διαπίστωση… απλώς έχει επίγνωση τού καθήκοντος”.
Τώρα αποδόθηκε τό ορθό νόημα τών φράσεων! Αν ρωτούσαμε τόν όποιον άνθρωπο τού χωριού, πού τά λέει όπως τ’άκουσε από τήν μάνα του καί δέν τού πέρασε ποτέ από τό μυαλό ν’ αλλάξει στά καλά καθούμενα τήν γλώσσα του, είναι βέβαιο ότι θά’ βρισκε χωρίς δυσκολία τό σωστό. Μόνο πού θά μάς ρωτούσε κι’αυτός μέ τήν σειρά του: Θέλω απλώς νά ξέρω γιατί μέ ρωτήσατε.
Ανακεφαλαιώνουμε: Απλώς σημαίνει “μόνον”. Αναφέραμε σχετικά παραδείγματα. Απλά σημαίνει “μέ απλόν τρόπο, μέ απλότητα”. Ζεί απλά = χωρίς μεγαλεία καί επίδειξη, χωρίς εθιμοτυπίες.
Ντύνεται απλά= όχι χτυπητά καί εξεζητημένα.
Εκφράζεται απλά= μέ απλά λόγια, χωρίς στολίδια τής φράσης καί ασάφειες.
Συμπεριφέρεται απλά = χωρίς επιτίδευση.
Τόν υποδέχτηκαν απλά = χωρίς επισημότητες.
Σπίτι απλά επιπλωμένο = χωρίς βαριά καί πολυτελή επίπλωση.
Καί κάτι ακόμη:
Τό “απλά καί μόνο” νά αποσυρθεί από τήν κυκλοφορία, επειδή είναι κάλπικο. Απλώς καί μόνο γιά χάρη τής ορθοέπειας.
Μόνο καί μόνο από σεβασμό στή γλώσσα.
Ιωάννα Παπαζαφείρη
φιλόλογος.
4-5-1991